High cross
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een high cross is een vrijstaand, vaak rijk gedecoreerd stenen kruis dat voornamelijk in Ierland en Groot-Brittannië voorkomt en dateert uit de vroege middeleeuwen.
Omschrijving
High crosses zijn monumentale stenen kruizen die kenmerkend zijn voor het vroege middeleeuwse Ierland en Groot-Brittannië. Ze worden vaak buiten geplaatst en zijn rijkelijk versierd met reliëfs van religieuze scènes, Bijbelse verhalen en Keltische knoopmotieven. De vroegere exemplaren waren doorgaans tot ongeveer twee meter hoog, maar latere Ierse voorbeelden kunnen wel drie keer zo hoog zijn. Het ringvormige element rond de kruising, vaak geassocieerd met het Keltische kruis, diende oorspronkelijk ter versteviging, maar evolueerde ook tot een decoratief element.
Oorsprong en kenmerken
De high cross-traditie ontstond in Ierland en Groot-Brittannië tijdens de kerstening in de 5e en 6e eeuw na Christus. Ze worden gezien als een samenvoeging van het christelijke kruis met mogelijk eerdere heidense Keltische gedenkstenen of Pictische stenen. Het Keltische kruis, een Latijns kruis met een cirkel, is een karakteriserend symbool van het Keltisch christendom en wordt vaak geassocieerd met high crosses. De ring rond de kruising kan zijn oorsprong vinden in het heidense zonnewiel en werd later opgenomen in de christelijke symboliek, soms toegeschreven aan missionarissen zoals Sint-Columba.
Voorbeelden
Bekende voorbeelden van high crosses zijn te vinden in Ierland, zoals Muiredach's High Cross, bekend om zijn gedetailleerde reliëfs. Ook in Groot-Brittannië zijn voorbeelden te vinden, hoewel veel hiervan na de Reformatie zijn vernield of beschadigd. De Angelsaksische Ruthwell Cross in Schotland is een voorbeeld van een high cross met relatief grote figuren.
Vergelijkbare termen
Celtic cross
Gebruikte bronnen: